شهرِ تشان یکی از شهرهای کوچک و زیبای استان خوزستان در شهرستان بهبهان است. «شهرِ تشان در سال ۱۳۹۱ تشکیل شد. بر اساس مصوبۀ دولت روستای مشهد، مرکز بخش تشان پس از ادغام با روستاهای قاید فتح‌الله، چهاردهی عسگر، چهاردهی سهراب، شاه غالب(ده ابراهیم)، شهرک طالقانی، تل کهنه، آبلش، گله‌زار و مسیری از توابع همین بخش به شهر تبدیل و به عنوان شهر تشان نام‌گذاری شد و به دو قسمت تشان شرقی و تشان تقسیم می‌گردد».(نک: ویکی‌پدیا)

آثار تاریخی تشان از مجموعۀ آثار تاریخی برجسته و چشمگیر است که نیازمند رسیدگی از سوی نهادهای حامی میراث فرهنگی و گردشگری است. آثار تاریخی کلگه‌زار و آبلش و آثاری که در جای‌جای تشان دیده می‌شود بسیار زیبا، کهن و تاریخی است.

مهمترین آثار تاریخی تشان در کوی کلگه‌زار و کوی آبلش است که متأسفانه به دلیل بی‌توجهی دچار تخریب و فرسودگی شده اند. برای نمونه، کلیسای تشان در کوی آبلش در نزدیکی کلگه‌زار یکی از همین آثار است. هیچ یک از فرقه‌های مسیحی ایران از وجود این کلیسا آگاه نیستند.

کلیسای تاریخی تشان به شماره 14703 در تاریخ 16/12/1384 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.(به نقل از: دانشنامۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران زمین) این کلیسا برای انجام مراسم مذهبی آن‌ها بوده و علاقمندان به آثار تاریخی می‌توانند از آن دیدن نمایند. شهر تشان دارای آثار متعددی مربوط به دورۀ ساسانیان است و خود نیز باقی‌ماندۀ شهری به نام به‌قباد یا به‌گواذ (مربوط به سال‌های 531-488 میلادی) می‌باشد که دارای بناها، معماری‌ها و ساختمان‌های با طاق ساسانی است.

در شهر تشان چند آسیاب آبی با ساختمان تاریخی کهن از جمله در روستای سرجوشر، کوی کلگه زار، مسیری و کوی آبلش وجود دارد که با آب مورد استفاده قرار می‌گرفتند و هم اکنون تعدادی از آن‌ها وجود دارد.

در مسیر کلگه زار به سمت روستای بجک کاروان‌سرایی به نام باوازین وجود دارد که احتمالاً مربوط به دورۀ صفویه است و مسافران از زیرکوه به پشت کوه و برعکس در این کاروانسرا اقامت می‌کردند. آسیابی تاریخی نیز در بالای این کاروانسرا با جوی آبی مرتفع و دراز وجود دارد که ردّ آن  از میان بلندی‌ها و صخره‌ها پیداست و قطعاً با این کاروانسر مرتبط بوده است.

میرزا محمدحسن فسایی یکی از محققان و پژوهشگران پرکار و دقیق که کتاب سفرنامه ناصری را به دستور ناصرالدین‌شاه نگاشته است، سه‌بار در سال‌های 1393و 1385 و 1386 هجری قمری از طریق ارجان(ارگان) از شهر تشان گذشته و از آثار کلگه‌زار، آبلش و تنگ سولک دیدن نمود.

شهر تاریخی تشان دارای چندین بقعۀ امام‌زاده است از جمله سید جمال‌الدین در کوی کلگه‌زار، امام‌زاده مشهد در کوی مشهد، بقعۀ امام‌زاده شاه‌غالب در کوی شاه‌غالب، بقعۀ امامزاده شاه‌محمد در منطقۀ تفریحی و گردشگری تنگِ بن، امام‌زاده شاه‌عسکر در کوی چهاردهی و بقیۀ بقعه‌ها در اطراف شهر.

مردم غیور شهر تشان در جنگ تحمیلی حضور چشمگیری داشته اند و وجود آرامگاه مقدس 64 شهید؛ و همچنین شمار زیادی جانباز و رزمنده و آزاده، گویای این حقیقت است. در اطراف شهر تشان کوه‌ها و تنگه‌های زیادی وجود دارد از جمله کوه تَلِ رَش، کوه حاتم، کوه سروک(سولک/تنگۀ سولک در منطقۀ بهمئی و هم‌مرز با تشان) و کوه ماغر در منطقۀ بهمئی.

از این میان تنگ سروک از جهاتی دارای اهمیت است:

1ـ وجود سنگ‌های حجاری شده با نقش برجسته مربوط به دورۀ اشکانی(ایلامی) که سه تای آن در فاصله 5 کیلومتری دهانۀ تنگ است. این آثار اولین بار توسط بارون شناسایی گردید و سپس در سال 1322 توسط سیر اورل انگلیسی مورد بررسی قرار گرفت؛

2ـ وجود لایه‌های سربی دوران روزئیکو و فسیل‌های مربوط به آن. همچنین چشمه‌های مربوط به آب شیرین و بسیار گوارا و هوای معتدل که توجه گردشگران و کوهنوردان را به خود جلب کرده است.

نتیجه اینکه آثار تاریخی زیبا و تفرج‌گاه‌های زیبا و کوه‌های سر به فلک کشیده با باغ‌های انبوه و متنوع و همچنین چشمه‌سارهای دل نواز همه و همه عوامل جذب گردشگر می‌باشد و این پتانسیل وجود دارد که شهر تشان به عنوان یکی از شهرهای زیبای گردشگری کشور شناخته شود.

برای معرفی تاریخی تشان، شما را به مدخل تشان در منابع کهن و معاصر تاریخی و همچنین دانشنامۀ ویکی‌پدیا فرا می‌خوانیم. از تشان همچنین در شماری از سفرنامه‌های شرق شناسان از جمله «سفرنامه لرستان و خوزستان» نوشتۀ بارون دو بُد سخن گفته شده است.